The Intersection of New Creative Elements
Ngô Đạt Khôn (Dar-Kuen Wu) là một nghệ sĩ, cây viết, giám tuyển và tác giả sống tại Đài Bắc. Hiện ông là giám đốc của Nền tảng Nghệ thuật Đương đại tại Phòng Nghiên cứu Văn hóa Đương đại Đài Loan (C-LAB). Từ lâu nay, Ngô đã tập trung nghiên cứu sự phát triển và tiến hóa của nghệ thuật đương đại và văn hóa châu Á. Thông qua ngôn ngữ nghệ thuật độc đáo của mình, ông suy ngẫm về các điều kiện xã hội của các quốc gia châu Á và khám phá cách thể hiện triết lý "nghệ thuật không biên giới", coi nghệ thuật như một phương tiện để điều hướng lực lượng tạo ra bởi quá trình toàn cầu hóa và chủ nghĩa Tân Tự do. Trong bài viết này, Ngô khám phá những động lực để Đài Loan trở thành một thế lực trong thế giới nghệ thuật số, và chia sẻ tầm nhìn về tương lai của nghệ thuật số ở Đài Loan.
Dar-Kuen Wu is an artist, writer, curator, and publisher based in Taipei. He currently serves as Director of the Contemporary Art Platform at Taiwan Contemporary Culture Lab (C-LAB). Wu has long focused on the development and evolution of contemporary art and Asian cultures. Through his unique artistic language, he reflects on the social conditions of Asian countries and explores how to embody the philosophy of “art without borders,” treating art as a means of navigating the forces of globalization and neoliberalism. In this article, Dar-Kuen Wu explores the driving forces behind Taiwan’s emergence a power player in the world of Digital Art — and where tt’s going next?
-------------------
Trong những năm gần đây, hiện diện của nghệ thuật đương đại Đài Loan trên sân khấu quốc tế ngày càng tăng lên — đặc biệt trong các lĩnh vực tiên phong như nghệ thuật kỹ thuật số và công nghệ.
Văn hóa Đài Loan đóng một vai trò "trung gian" đặc biệt trong quá trình toàn cầu hóa, làm hài hòa giữa các luồng ảnh hưởng của phương Đông và phương Tây với các truyền thống địa phương. Sự dung hợp này mang lại cho nó tiềm năng đặc biệt trong nghệ thuật kỹ thuật số. Các nghệ sĩ truyền thông mới của Đài Loan thường xuyên tích hợp các yếu tố văn hóa bản địa vào tác phẩm của họ, ví dụ như việc khám phá các đối thoại giữa di sản truyền thống và công nghệ kỹ thuật số, hoặc đi sâu vào các chủ đề phê bình xã hội. Hệ sinh thái nghệ thuật của Đài Loan nổi bật về tính linh hoạt: sự hợp tác chặt chẽ giữa các nhóm nhỏ và các tổ chức kinh viện lớn cho phép thích ứng nhanh chóng với các xu hướng mới nổi. So với Nhật Bản và Hàn Quốc, môi trường văn hóa dân chủ của Đài Loan nuôi dưỡng các thực hành nghệ thuật mang tính phê phán và phản ánh sâu sắc hơn.
Triển lãm "Thành phố trên núi lửa" của nhóm nghệ sĩ Engineering of Volcano Detonating (tạm dịch: Kỹ thuật nổ núi lửa) trưng bày một loạt các tác phẩm/ dự án được nhóm phát triển trong những năm gần đây. Ảnh trong hình là tác phẩm mang tên gọi "Dự án Người đi bộ đêm/Người dẫn đường đêm". Ảnh do Engineering of Volcano Detonating cung cấp.
Triển lãm "Thành phố trên núi lửa" của nhóm nghệ sĩ Engineering of Volcano Detonating (tạm dịch: Kỹ thuật nổ núi lửa) trưng bày một loạt các tác phẩm/ dự án được nhóm phát triển trong những năm gần đây. Ảnh trong hình là tác phẩm mang tên gọi "Bộ tộc Lửa: Phần Một". Ảnh do Engineering of Volcano Detonating cung cấp.
Sự phát triển của nghệ thuật kỹ thuật số ở Đài Loan đi theo một quỹ đạo độc đáo, được định hình bởi sự cộng hưởng của một ngành công nghiệp công nghệ năng động và các dòng chảy ý niệm trong nghệ thuật đương đại. Sự phát triển này diễn ra qua ba giai đoạn riêng biệt. Vào những năm 1990, nghệ thuật video đặt nền móng, với những tác phẩm tiên phong của các nghệ sĩ như Vương Tuấn Kiệt (Wang Jun-Jieh) và Viên Quảng Minh (Yuan Goang-Ming). Những năm 2000 chứng kiến một giai đoạn công nghệ thịnh vượng khơi dậy một làn sóng thử nghiệm truyền thông kỹ thuật số, tiêu biểu là các tác phẩm sắp đặt âm thanh bao trùm của Vương Phúc Thụy (Wang Fujui). Trong thập kỷ vừa qua, được thúc đẩy bởi sự trỗi dậy của ngành công nghiệp bán dẫn và sự hỗ trợ mạnh mẽ của chính phủ, Đài Loan đã đón nhận giai đoạn quốc tế hóa và tích hợp đa ngành.
Wang Shibang, Thảm kịch giếng dầu_Cá voi rơi từ độ cao 4993 feet. Ảnh: Anpis Wang.
.jpg)
Wang Shibang, Phản địa đàng địa phương trong địa đàng toàn cầu. Ảnh: Anpis Wang.
Có ba yếu tố lịch sử then chốt đã thúc đẩy sự trỗi dậy của nghệ thuật kỹ thuật số ở Đài Loan. Thứ nhất, năng lực công nghệ của ngành công nghiệp phần cứng — từ chất bán dẫn đến các đổi mới trong AI — cung cấp một nền tảng vững chắc. Thứ hai, sự tự do hóa văn hóa sau khi bãi bỏ thiết quân luật vào năm 1987 đã truyền cảm hứng cho các nghệ sĩ đón nhận các phương tiện truyền thông mới. Thứ ba, sự hỗ trợ chính sách bền vững của chính phủ đã đóng vai trò là chất xúc tác. Kể từ năm 1996, nguồn tài trợ từ Quỹ Văn hóa và Nghệ thuật Quốc gia (NCAF) đã nuôi dưỡng tài năng sáng tạo, tiếp theo là việc thành lập Phòng Nghiên cứu Thí nghiệm Văn hóa Đương đại Đài Loan (C-LAB) vào năm 2018 và Cơ quan Sáng tạo Nội dung Đài Loan (TAICCA) vào năm 2019. Những sáng kiến này đã thúc đẩy sự tham gia của ngành và tạo dựng các kết nối trên các lĩnh vực thượng nguồn, trung nguồn và hạ nguồn của nền kinh tế sáng tạo.
Trong khi châu Âu và Hoa Kỳ tự hào có thị trường sơ cấp và thứ cấp phương trưởng cho nghệ thuật kỹ thuật số được hậu thuẫn bởi các cơ chế sưu tập tinh vi, còn Nhật Bản và Hàn Quốc phát triển mạnh mẽ với mạng lưới các nhà sưu tập tư nhân vững chắc, thì hệ sinh thái sưu tập nghệ thuật đương đại của Đài Loan nổi bật như một thị trường độc đáo và riêng biệt. Dù hình thành tương đối sớm, hệ thống này lại không tuân theo các khuôn khổ toàn diện của thị trường phương Tây. Dẫu vậy, bối cảnh nghệ thuật địa phương đang trải qua một sự chuyển đổi mạnh mẽ, với một nhóm ngày càng tăng các nhà sưu tập mới nổi đang quan tâm đến nghệ thuật dựa trên công nghệ và tiềm năng thị trường nó mang lại. Tuy thế, sự chấp nhận trong sưu tập nghệ thuật kỹ thuật số ở Đài Loan thường ưu tiên cho các hình thức vật lý hoặc mô hình hỗn hợp của tác phẩm vật lý và ảo. Giới sưu tập cho thấy sự khác biệt thế hệ: những người đam mê trẻ tuổi, được định hình bởi sự trỗi dậy của Web 3.0, nhiệt tình tương tác với các phương tiện truyền thông mới, trong khi các nhà sưu tập truyền thống vẫn thận trọng, viện dẫn những lo ngại về bảo quản và giá trị cảm nhận. Tuy nhiên, ngày càng có nhiều doanh nhân công nghệ đầu tư vào các tác phẩm kỹ thuật số.
Các quỹ lớn của các tập đoàn, chẳng hạn như Quỹ Giáo dục và Văn hóa TSMC (trực thuộc Tập đoàn Bán dẫn Đài Loan), Quỹ Nghệ thuật Quanta và Quỹ Hong, từ lâu đã hỗ trợ các triển lãm, biểu diễn và giải thưởng nghệ thuật công nghệ, mặc dù các sáng kiến của họ thường nhấn mạnh đến xây dựng thương hiệu. Các công ty công nghệ Đài Loan đã là những nhà bảo trợ kiên định của nghệ thuật trong nhiều thập kỷ. Ví dụ, Pierre Chen, chủ tịch Tập đoàn Yageo2, được công nhận là một trong những nhà sưu tập hàng đầu thế giới về nghệ thuật Hiện đại và đương đại. Năm 1999, ông thành lập Quỹ Yageo ở Đài Loan để tiếp tục di sản này.
.jpg)
Phòng Nghiên cứu Thực nghiệm Văn hóa Đương đại Đài Loan (C-LAB) từng là Trụ sở Không quân Đài Loan và hiện là cơ sở thử nghiệm văn hóa dựa trên sự đổi mới và hỗ trợ thử nghiệm. Ảnh: Anpis Wang, © C-LAB.
Tại Phòng Nghiên cứu Thí nghiệm Văn hóa Đương đại Đài Loan (C-LAB)3 nơi tôi làm việc, chúng tôi đang xây dựng mối quan hệ chặt chẽ hơn với các tổ chức như Viện Nghiên cứu Công nghệ Công nghiệp Đài Loan và các đối tác quốc tế để nâng tầm các nghệ sĩ Đài Loan trên toàn cầu. Những nỗ lực này phản ánh một xu hướng rộng lớn hơn: sự quan tâm của các tập đoàn đối với nghệ thuật kỹ thuật số đang tăng vọt. Một số công ty thậm chí còn mua các tác phẩm công nghệ cho bộ sưu tập của họ, nâng cao cả hình ảnh công chúng và sức sống văn hóa của các không gian đô thị ở Đài Loan.
Đại tiệc thị giác của tương lai #2, ảnh: Hsuan Lang Lin.
Đại tiệc thị giác của tương lai #2, ảnh: Hsuan Lang Lin.
Các nhà sưu tập tư nhân cũng đã phát triển — từ việc chỉ sưu tập các tác phẩm nghệ thuật địa phương đến ưu tiên các tác phẩm mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc, và giờ đây là tương tác với cả các nghệ sĩ địa phương và quốc tế nổi tiếng. Nói chung, con đường phát triển này khác với các nước láng giềng Đông Á, nơi thị trường mang tính thương mại hơn. Hệ sinh thái nghệ thuật của Đài Loan đang dần sâu sắc hơn, cân bằng cả quan điểm địa phương và toàn cầu. Kết quả là, đặc tính "toàn cầu" của Đài Loan — bắt nguồn từ địa phương, nhưng kết nối toàn cầu — đã trở thành một đặc điểm nổi bật của thị trường nghệ thuật nước này, tạo nên sự khác biệt so với các khu vực khác ở châu Á.
Tác giả: Ngô Đạt Khôn
Chuyển ngữ tiếng Việt: Nguyễn Anh Tuấn
Bài viết được tác giả Ngô Đạt Khôn (Dar-Kuen Wu) cấp phép chuyển ngữ và đăng tải trên trang web của Heritage Art Space tại địa chỉ https:heritageartspace.org.vn. Vui lòng đề nguồn và không tùy ý trích dẫn một phần hay toàn bộ bài viết mà chưa có sự đồng ý của tác giả và Heritage Art Space.
* Bản quyền ảnh thuộc về tác giả và C-LAB.
------------------
Chú thích (chỉ có trong bản tiếng Việt):
1. Quỹ Giáo dục và Văn hóa TSMC trực thuộc Tập đoàn Bán dẫn Đài Loan (Taiwan Semiconductor Manufacturing Co., Ltd,). Nguồn: https://www.tsmc.com/english/aboutTSMC/tsmc_foundation
2. Được thành lập vào năm 1977, Tập đoàn Yageo là nhà cung cấp dịch vụ linh kiện thụ động đẳng cấp thế giới với khả năng trên phạm vi toàn cầu, bao gồm các cơ sở sản xuất và bán hàng ở châu Á, châu Âu và châu Mỹ. Nguồn: https://www.yageo.com/en/Home
3. Phòng Nghiên cứu Thí nghiệm Văn hóa Đương đại Đài Loan (C-LAB) do Quỹ nghệ thuật sống Đài Loan trực thuộc Bộ Văn hóa khởi xướng vào năm 2018, với mục tiêu trở thành địa điểm hàng đầu về văn hóa đương đại tại Đài Loan, với từ khóa “Đổi mới” là niềm tin và định hướng cốt lõi. Theo: https://clab.org.tw/en/about/
-------------------
In recent years, the visibility of Taiwanese contemporary art on the international stage has indeed been rising — particularly in cutting-edge fields such as digital and technological art.
Taiwanese culture occupies a distinctive “mediating” role within globalization, harmonizing Eastern and Western influences with local traditions. This fusion imbues it with exceptional potential in digital art. Local new media artists frequently integrate native cultural elements into their creations — exploring dialogues between traditional heritage and digital technology or probing themes of social critique. Taiwan’s art ecosystem stands out for its agility: close collaboration between small teams and institutions enables rapid adaptation to emerging trends. Compared to Japan and South Korea, Taiwan’s democratic cultural climate nurtures more critical and reflective artistic practices.
"The City on Volcanoes" exhibition of the Engineering of Volcano Detonating sorts out the series of works developed in recent years. The picture shows the "Night Walker/Night Navigator Project". Photo provided by Engineering of Volcano Detonating.
"The City on Volcanoes" exhibition of the Engineering of Volcano Detonating sorts out the series of works developed in recent years. The picture shows "The Frame Tribe: Part One". Photo provided by Engineering of Volcano Detonating.
The evolution of digital art in Taiwan follows a singular trajectory, shaped by the synergy of a dynamic tech industry and conceptual currents in contemporary art. This development unfolds in three distinct phases. In the 1990s, video art laid the groundwork, with pioneering works by artists like Wang Jun-Jieh and Yuan Goang-Ming. The 2000s saw a thriving tech sector spark a wave of digital media experimentation, exemplified by Wang Fujui’s immersive sound installations. Over the past decade, propelled by the semiconductor industry’s ascent and robust government support, Taiwan has embraced a phase of internationalization and interdisciplinary integration.
Wang Shibang, The Tragedy of Oil Wells_Whale Falls 4993 Feet.
Wang Shibang, Local dystopia in global utopia, photography by Anpis Wang.
Three key historical factors have propelled the rise of digital art in Taiwan. First, the technological prowess of its hardware industry —from semiconductors to AI innovations — has provided a robust foundation. Second, the cultural liberalization following the lifting of martial law in 1987 inspired artists to embrace new media. Third, sustained government policy support has acted as a catalyst. Since 1996, funding from the National Culture and Arts Foundation (NCAF) has nurtured creative talent, followed by the establishment of the Taiwan Contemporary Culture Lab (C-LAB) in 2018 and the Taiwan Creative Content Agency (TAICCA) in 2019. These initiatives have galvanized industry engagement and forged connections across the upstream, midstream, and downstream sectors of the creative economy.
While Europe and the United States boast mature primary and secondary markets for digital art, supported by sophisticated collecting mechanisms, and Japan and South Korea thrive with robust private collector networks, Taiwan’s contemporary art-collecting ecosystem stands out as a uniquely evolved yet distinct market. Though its roots emerged early, it diverges from the comprehensive frameworks of Western markets. Even so, the local art scene is undergoing a vibrant transformation, with a growing cohort of emerging collectors embracing tech-based art and its market potential. That said, acceptance of digital art in Taiwan often favors physical or hybrid forms. Collectors reveal a generational divide: younger enthusiasts, shaped by the Web 3.0 surge, engage with new media eagerly, while traditional collectors remain cautious, citing concerns over preservation and perceived value. Nevertheless, an increasing number of tech entrepreneurs are investing in digital works.
Major corporate foundations, such as the TSMC Education and Culture Foundation, the Quanta Arts Foundation, and the Hong Foundation, have long supported tech-art exhibitions, performances, and awards, though their initiatives often emphasize branding. Taiwanese tech companies have been steadfast patrons of the arts for decades. For instance, Pierre Chen, chairman of Yageo Corporation, is recognized as one of the world’s leading collectors of Modern and contemporary art. In 1999, he established the Yageo Foundation in Taiwan to further this legacy.
Taiwan Contemporary Culture Lab (C-LAB) used to be the Taiwan Air Force Headquarters and is now a cultural experiment base based on innovation and experimental support. Photo by Anpis Wang. ©Taiwan Contemporary Culture Lab.
At C-LAB, where I work, we are forging closer ties with institutions like Taiwan’s Industrial Technology Research Institute and international partners to elevate Taiwanese artists globally. These efforts reflect a broader trend: corporate interest in digital art is surging. Some firms are even acquiring tech-based works for their collections, enhancing both their public image and the cultural vitality of Taiwan’s urban spaces.
Future Visual Party #2, photography by Hsuan Lang Lin.
Private collectors, too, have evolved—from collecting only local artworks to favoring pieces that carry strong cultural significance, and now to engaging with both local and internationally renowned artists. Generally speaking, this development path differs from that of East Asian neighbors, where the market is more commercially driven. Taiwan’s art ecosystem is deepening gradually, balancing both local and global perspectives. As a result, Taiwan’s “glocal” character—rooted locally, yet connected globally—has become a defining feature of its art market, setting it apart from other regions in Asia.
Dar-Kuen Wu
This article has been licensed for translation to Vietnamese and publication by the author on the Heritage Art Space website at: https://heritageartspace.org.vn. Please credit the source and refrain from excerpting or reproducing any part of this article without prior permission from the author and Heritage Art Space.
* All images are courtesy of the author and C-LAB.